اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 20 |
| تعداد شماره‌ها | 518 |
| تعداد مقالات | 4,516 |
| تعداد مشاهده مقاله | 9,590,903 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,356,195 |
بررسی تاریخی شیوه‌های تبلیغی شیعیان از سقوط بغداد تاظهور صفویه (656 -907 ه.ق.) : با تکیه بر مذهب تشیع | ||
| دین و ارتباطات (دانشگاه امام صادق/ نامه صادق) | ||
| مقاله 3، دوره 31، شماره 2 - شماره پیاپی 66، بهمن 1403، صفحه 467-496 اصل مقاله (903.99 K) | ||
| نوع مقاله: علمی-پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30497/rc.2024.12331.1517 | ||
| نویسندگان | ||
| کریم خان محمدی* 1؛ طاهره مشعل پور2 | ||
| 1عضو هیئت علمی گروه مطالعات فرهنگی و ارتباطات دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام | ||
| 2آزاد | ||
| چکیده | ||
| تحولات دینی و مذهبی یکی از نتایج و آثار مدیریت صحیح متولیان تبلیغ و تربیت و استفاده مناسب از شیوه‌های ارتباطی است. تغییر جمعیت حداقلی شیعه در ایران به اکثریت و آمادگی برای تشکیل حکومت صفویه با مذهب رسمی شیعه ازجمله این تحولات بنیادی است. در بررسی عوامل این تحول، نظام تبلیغی و تربیتی و شیوه‌های به کار گرفته‌شده در این نظام از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. در این راستا محقق با یاری از علم ارتباطات، روش سند پژوهی و تجزیه و تحلیل داده‌های تاریخی به دنبال چیستی و چگونگی شیوه‌های گسترش تشیع از ایلخانان تا صفویه است. در بررسی علل این تحول مردمی، عوامل فرهنگی بیش از دیگران موردتوجه این پژوهش قرار گرفته است. در میان عوامل فرهنگی، شیوه‌های تربیتی و تبلیغی به کار گرفته‌شده از سوی بزرگان و علمای شیعه به‌عنوان پیام‌رسانانِ نظام تبلیغی، بیشتر موردتوجه قرار گرفته است. این نظام مجموعه‌ای یکپارچه از عناصر تبلیغی؛ مانند فرستنده، پیام، شیوه‌های پیام‌رسانی و گیرندگان پیام، گفته می‌شود که در تعامل با یکدیگر، تبلیغ یک عقیده یا گزاره دینیِ مشخص را ممکن می‌کنند. بر اساس یافته‌های این تحقیق شیوه‌های استفاده‌شده از نیمه دوم سده هفتم تا پیش از سده دهم مواردی مانند: تدریس علوم دینی بر مبنای اصول فکری شیعیان، تألیف کتاب‌هایی با محتوای مذهبی، برپایی مجالس سخنرانی و مناظره‌های علمی، انجام مراسم دینی و آیینی همچون عزاداری عاشورا، جشن غدیر و مراسم انتظار در سطحی مردمی، تمایل شعر و هنر به‌سوی مذهب شیعه و استفاده از نمادهای شیعی در معماری اماکن مقدس، هستند | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تاریخ؛ تشیع؛ شیوه‌های تبلیغی؛ صفویه | ||
| موضوعات | ||
| ارتباطات سنتی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| A historical study of the educational and Propagating methods of Islam from the Mogul invasion to the rise of the Safavids (656-907 AH): with emphasis on the Shiite religion | ||
| نویسندگان [English] | ||
| karim khanmohammadi1؛ tahereh mashalpoor2 | ||
| 1Professor of Culture and Communications, Department of Cultural Studies and Communications, Baqir al-Olum University, Qom, Iran. | ||
| 2آزاد | ||
| چکیده [English] | ||
| Religious developments are one of the results and effects of the correct management of those in charge of propagation and education and the proper use of communication methods. The change of the minimal Shia population in Iran to the majority and preparation for the formation of the Safavid government with the official Shia religion are among these fundamental developments. In examining the factors of this evolution, the missionary and educational system and the methods used in this system have a special place. In this regard, with the help of communication science, the method of document research and historical data analysis, the researcher is looking for what and how the methods of Shiism spread from Ilkhanate to Safavid. In the investigation of the causes of this popular transformation, cultural factors have received more attention than others in this research. Among the cultural factors, educational and preaching methods used by Shia elders and scholars as messengers of the preaching system have been more noticed. This system is an integrated set of propaganda elements; Like the sender, the message, the methods of messaging and the receivers of the message, it is said that in interaction with each other, they make possible the propagation of a specific religious belief or statement. According to the findings of this research, the methods used from the second half of the 7th century to before the 10th century are things such as: teaching religious sciences based on the intellectual principles of Shiites, writing books with religious content, organizing lectures and scientific debates, performing religious and ritual ceremonies such as Ashura mourning. , Ghadir festival and waiting ceremony at the popular level, poetry and art tend towards the Shiite religion and the use of Shiite symbols in the architecture of holy places. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| History, Shiism, missionary methods, Safavid | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم.
آقابزرگ طهرانی، محمدمحسن (1366). الذریعه. قم: اسماعیلیان.
اَلویری، محسن (۱۳۹۱). زندگی فرهنگی و اندیشه سیاسی شیعیان از سقوط بغداد تا ظهور صفویه. تهران: دانشگاه امام صادق (علیه‌السلام).
خان‌محمدی، کریم (۱۳۸۸). تحلیلی بر سیره ارتباطات میان فردی پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم). فصلنامه تاریخ اسلام، (۳۷)، ۳۷-۶۶.
صدر حاج سید جوادی...[و دیگران]، احمد (۱۳۷۳). دایرة‌المعارف تشیع. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
فرقانی، محمدمهدی (۱۳۸۲). درآمدی بر ارتباطات سنتی. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، دفتر مطالعات و توسعه رسانه‌ها.
مجموعه مقالات نخستین همایش ملی ایران‌شناسی (۱۳۸۳). مردم‌شناسی و فرهنگ. ج۱، تهران: بنیاد ایران‌شناسی.
مدرسی طباطبایی، سید حسین (۱۳۳۵). تربت پاکان. قم: مهر.
یکه‌خانی، مهدی (۱۳۹۲). تاریخ اجتماعی شیعیان ایران در دوره تیموریان با تأکید بر آداب و رسوم مذهبی. فصلنامه فرهنگ پژوهش، (۱۳)، ۱۳۱-۱۵۶.
یوسف جمالی، محمدکریم (۱۳۷۶). زندگانی شاه اسماعیل اول. ک‍اش‍ان: م‍ح‍ت‍ش‍م.
ابن‌اثیر، علی بن محمد، (1385ق). الکامل فی التاریخ. بیروت: دار صادر.
ابن‌بطوطه، محمد بن عبدالله (1361). سفرنامه ابن‌بطوطه. ترجمه محمدعلی موحد، تهران: علمی و فرهنگی.
ابن‌شعبه حرانی، حسین بن علی (1354). تحت العقول عن آل الرسول (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم). ترجمه علی‌اکبر غفاری، تهران: کتاب‌فروشی اسلامیه.
ابن‌طقطقی، محمد بن علی (1360). تاریخ فخری در آداب ملک‌داری و دولت‌های اسلامی. ترجمه مجمد وحید گلپایگانی، تهران: بنگاه ترجمه نشر کتاب.
ابن‌کثیر دمشقی، اسماعیل بن عمر (1407ق). البدایه و النهایه. بیروت: دارالفکر.
افشار، ایرج (1374). یادگارهای یزد. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
الویری، محسن (1384). زندگی فرهنگی و اندیشه سیاسی شیعیان از سقوط بغداد تا ظهور دوره صفویه. تهران: دانشگاه امام صادق (علیه‌السلام).
امین، محسن (1403ق). اعیان الشیعه، حققه و اخرجه حسن الامین. بیروت: دارالتعریف للمطبوعات.
برند، باربارا (1383). هنر اسلامی. ترجمه مهناز شایسته‌فر، تهران: مؤسسه مطالعات هنر اسلامی.
بلر، شیلا و جاناتان ام‌بلوم (1381). هنر و معماری اسلامی. ترجمه اردشیر اشراقی، تهران: سروش.
بلوکباشی، علی (1383). تعزیه‌خوانی: حدیث قدسی مصایب در نمایش آئینی. تهران: مؤسسه امیرکبیر.
بهروزی، علی‌نقی (1349). بناهای تاریخی و آثار هنری جلگه شیراز از دوره هخامنشیان تا عصر پهلوی. شیراز: اداره کل فرهنگ و هنر استان فارس.
پ‍طروش‍ف‍س‍ک‍ی، ای‍ل‍ی‍ا پ‍اول‍ووی‍چ (1358). کشاورزی و مناسبات ارضی در ایران عهد مغول، کریم کشاورز. تهران: نیل.
جعفریان، رسول (1380). تاریخ تشیع در ایران از آغاز تا قرن دهم هجری. قم: انصاریان.
جعفریان، رسول (1387). اطلس شیعه. تهران: سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح.
خزایی، محمد (1388). ساختار و نقش مایه‌های مدارس دوره تیموری در خطه خراسان. دو فصلنامه علمی ـ پژوهشی مطالعات هنر اسلامی، (11)، 59-78.
خواندمیر، غیاث‌الدین بن همام‌الدین (1380). حبیب السیر فی اخبار بشر. تهران: خیام.
رشیدالدین فضلالله (1358ق). تاریخ مبارک غازانی. تصحیح کارل یان، هرتفرد: استفن اوستین.
رشیدالدین فضلالله (1373). جامع التواریخ. تصحیح محمدروشن و مصطفی موسوی، تهران: نشر البرز.
رفیع‌پور، فرامرز (1375). جامعه، احساس. موسیقی: کوششی در جهت آغاز یک بررسی جامعه‌شناختی از اثرات سازنده و مخرب موسیقی، تهران: شرکت سهامی انتشار.
سورین، ورنر و تانکارد، جیمز (1381). نظریه‌های ارتباطات. ترجمه علیرضا دهقان، تهران: دانشگاه تهران.
شرفخانی، احمد؛ مهرابی، محمد و منتظرالقائم، اصغر (1393). امام‌زادگان تجلی‌گاه هنر قدسی. مجموعه مقالات نخستین کنگره بین المللی امام‌زادگان، تهران: طبع و نشر.
شریعتی، علی (بی‌تا). تشیع علوی تشیع صفوی. تهران: حسینیه ارشاد.
شوشتری، نورالله (1377 ش). مجالس المؤمنین، تهران: کتاب‌فروشی اسلامیه.
صفا، ذبیح‌الله (1365). تاریخ ادبیات. تهران: دانشگاه تهران.
فریه، ر.دبلیو (1374). هنرهای ایران. ترجمه پرویز مرزبان، تهران: نشر و پژوهش فرزان.
فیروزان، مهدی (1380). راز رمز هنر دینی. مقالات ارائه شده در اولین کنفرانس بین‌المللی هنر دینی، تهران: سروش.
قزوینی، عبدالجلیل بن ابوالحسین (1358). النقض معروف به بعض مثالب النواصب فی نقض (بعض فضایح الروافض)، جلالالدین محدث، تهران: انجمن آثار ملی.
کاشانی، عبدالله بن محمد (1384). تاریخ اولجایتو. به اهتمام مهین همبلی، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
مجموعه مقالات نخستین همایش ملی ایران‌شناسی (1383). مردم‌شناسی و فرهنگ. تهران: بنیاد ایران‌شناسی.
مرتضوی، منوچهر (1370). مسائل عصر ایلخانان. تهران: آگاه.
ممنون، پرویز (1367). تعزیه از دیدگاه تئاتر غرب (کتاب تعزیه هنر بومی پیشرو ایران). گردآورنده پترچلکووسکی، ترجمه داود حاتمی، تهران: علمی و فرهنگی.
همایونی، صادق (1380). تعزیه در ایران. شیراز: نوید شیراز.
واعظ کاشفی، ملاحسین (1358). روضۀالشهدا. قم: اسلامیه | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 789 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 277 |
||