1
استادیار گروه علوم تربیتی دانشگاه امام صادق (ع)، تهران، ایران.
2
دانشجوی دکتری جامعه شناسی سیاسی دانشگاه امام صادق(ع)، تهران، ایران.
چکیده
تربیت سیاسی از ساحت‌های تربیت است که در نظام آموزشی معطوف به جامعه‌سازی مورد توجه قرار می‌گیرد. بررسی اندیشه و سیرة سیاستمداران که دارای شاخصه‌های قابل قبول از حیث اعتقادی و اخلاقی هستند، می‌تواند مؤلفه‌هایی برای تربیت سیاسی در اختیار قرار دهد که علاوه بر اعتبار، قابلیت کاربست دارند و به‌واقع نزدیک هستند. بنابراین، هدف پژوهش حاضر، بررسی مؤلفه‌های تربیت یافتگی سیاسی مبتنی بر نظرات و سیرة آیت‌الله مهدوی کنی است. با توجه به وجود منابع مناسب مکتوب در این زمینه، به شیوة نمونه‌گیری هدفمند، مرتبط‌ترین آثار مکتوب به جای مانده از آیت‌الله مهدوی کنی مشتمل بر مباحث تربیت سیاسی انتخاب و پس از پایش اولیه پیکرة اصلی داده‌ها فراهم شد. در نمونة انتخابی، کتاب‌های تألیفی آیت‌الله مهدوی کنی، کتاب‌های نگاشته شده دربارة ایشان، مصاحبه‌ها و تاریخ شفاهی تدوین شده قرار دارد. با انتخاب روش تحلیل مضمون، ضمن مطالعة اسناد و تدوین فیش‌های مطالعه به عنوان واحد تحلیل، با بهره‌گیری از وجوه مشترک موجود میان مضامین، در نهایت چهار مفهوم کلی به دست آمد. این مفاهیم عبارتند از (1) شرع محوری با سه مضمون التزام به ادای تکلیف، پایبندی به اصل ولایت فقیه و رعایت حق‌الناس، (2) اخلاق‌مداری با چهار مضمون اعتدال پایدار، جذب حداکثری، اخلاص در سیاست‌ورزی و نتیجه‌محوری به جای نیت‌خوانی، (3) قانونمندی با سه مضمون اجتناب از قانون‌شکنی، عمل بر مبنای قانون و جلوگیری از بی‌قانونی، (4) انقلابی بودن با چهار مضمون داشتن شمّ سیاسی، جرئت و جسارت انقلابی، قاطعیت در اجرا، خدمت به مردم. نتیجه این پژوهش نشان می‌دهد الگوی ظاهر شده بین مضامین و مفاهیم متداخل هستند و در امتداد هم قرار دارند؛ بدین ترتیب که در نظر و سیرة عملی مورد بررسی، شرع محوری بنای سایر مفاهیم است و انقلابی بودن بر مبنای قانونمندی و اخلاق مداری، بر پایه‌های شرع و آموزه‌های دین مبین اسلام بنا می‌شود.
)