واکاوی انواع هویت مبتنی بر رویکرد فطرت گرای توحیدی در کتب مطالعات اجتماعی دورۀ ابتدایی

کلیدی ­ترین نقش آموزش و پرورش، تربیت افرادی آگاه و پرسشگر است که در برابر موقعیت­ های پیچیده، بی­ ثباتی­ ها و نسبی­گرایی ­های رو به تزاید حال و آیندۀ جهان، توان نقد و بررسی و نیز تعامل سازنده با آن را داشته باشند. بر این اساس، درس مطالعات اجتماعی، با ابتنا بر رویکرد فطرت­ گرای توحیدی و اهداف ویژۀ خود، مبنی بر پرورش افرادی فعال، متفکر، کاوشگر، انتخابگر، آزاد و خودپالایشگر، به ویژه در دروۀ ابتدایی، نقش تعیین­ کننده ­ای در این بین ایفا ­می ­کند. ایدۀ پژوهش حاضر در باب نیل به اهداف غایی این موضوع درسی، تمرکز بر مفهوم هویت به عنوان یکی از زیربنایی­ ترین مفاهیم رویکرد فطرت­ گرای توحیدی و نیز کلیدی ­ترین مفاهیم مجموعه کتاب­ های مطالعات اجتماعی دورۀ ابتدایی است. بر این اساس هدف پژوهش حاضر ارائۀ راهکارهایی برای آموزش این درس مبتنی بر کلان­ مفهوم هویت است. این پژوهش به روش تحلیل محتوای کیفی انجام شده و جامعه تحقیق آن کتاب­ های مطالعات اجتماعی دورۀ ابتدایی بوده ­اند. نتیجه اینکه در محتوای کتاب­ های مطالعات اجتماعی دورۀ ابتدایی به مفاهیم هویت فردی، هویت اجتماعی، هویت تاریخی، هویت ملی، هویت سیاسی، هویت اقتصادی، هویت تمدنی، هویت دینی و هویت فرهنگی به صورتی متمایز پرداخته شده است و انواع دیگری از هویت از جمله دو شاخۀ مهم هویت جنسیتی و هویت دیجیتالی در آن مغفول ماند­ه ­اند. پژوهش حاضر، به منظور نیل به اهداف کلان برنامۀ درسی بر اساس رویکرد فطرت­گرای توحیدی، پیشنهادات اساسی برای تدوین واحدهای یادگیری بر مبنای شعبات موجود مفهوم هویت در محتوای کتاب­های مذکور و شاخه­ های مغفول این کلان­ مفهوم آموزشی در کتب درسی مربوطه ارائه کرده است.